Lokaty to jedne z najpopularniejszych i najstarszych produktów bankowych. Jest to najchętniej wybierany produkt inwestycyjny. Swoją popularność zawdzięcza przede wszystkim bezpieczeństwu lokowanych środków. Bezpieczeństwo ma jednak swoją cenę w postaci stosunkowo niewielkiego zysku, w porównaniu do innych produktów inwestycyjnych oferowanych przez banki. Czy zatem warto zakładać lokaty? Jak obliczyć zysk z lokaty? Czym tak naprawdę jest ten produkt finansowy?
Co to jest lokata?
Lokata to produkt bankowy, stanowiący jedną z najbezpieczniejszych form oszczędzania pieniędzy. Wpłacając środki na lokatę, oddajesz je w ręce banku, który inwestuje pieniądze w najbezpieczniejsze aktywa na rynku. W zamian bank oferuje oprocentowanie zdeponowanych środków. Założenie lokaty polega na złożeniu w banku depozytu na określoną kwotę i czas. Po zakończeniu okresu trwania lokaty, klient otrzymuje środki powiększone o kwotę odpowiadającą określonemu oprocentowaniu.
Ryzyko utraty przez bank środków z lokaty jest niemal zerowe, a dochodzi do tego w zasadzie tylko w przypadku jego upadku. Bankructwa banków zdarzają się natomiast niezwykle rzadko. Co więcej, nawet taki obrót zdarzeń nie oznacza wcale utraty pieniędzy. Ulokowane na lokatach bankowych środki w wysokości do 100 tys. euro objęte są zabezpieczeniem w postaci Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Banki regularnie opłacają składki na rzecz Funduszu, aby zapewnić bezpieczeństwo klientom. Należy podkreślić, że limit zabezpieczenia dotyczy jedynie środków ulokowanych w jednym banku. Oznacza to, że jeśli dana osoba ulokuje na lokatach np. 500 tys złotych, jednak w żadnym banku nie będzie trzymać więcej niż 100 tys. złotych, wszystkie pieniądze zostaną jej zwrócone, jeśli wszystkie banki ogłosiłby upadłość. Scenariusz upadku 5 banków należy jednak rozpatrywać w kategoriach historii nieprawdopodobnych.
Lokaty bankowe a konta oszczędnościowe – różnice
Często pojęcia lokaty bankowej i konta oszczędnościowego są ze sobą mylone. Oba produkty są bowiem do siebie nieco podobne. Służą ulokowaniu środków w celu wypracowania zysku. Jednocześnie zarówno lokata, jak i konto oszczędnościowe to bardzo bezpieczne formy inwestycji. Niemniej jednak istnieją wyraźne różnice między tymi dwoma formami oszczędzania:
- lokata zakładana jest na określony czas, podczas gdy konto oszczędnościowe nie wymaga deklarowania okresu oszczędzania
- kapitalizacja odsetek na lokacie następuje zwykle w momencie zakończenia lokaty, natomiast na koncie oszczędnościowym nawet codziennie
- wypłata środków z lokaty przed jej zakończeniem oznacza utratę odsetek, z konta oszczędnościowego można zlecać przelewy, nie ponosząc straty
- oprocentowanie lokat jest wyższe niż kont oszczędnościowych
- oprocentowanie lokaty jest stałe, na koncie oszczędnościowym natomiast ulega zmianom, zależnym głównie od zmian stóp procentowych
- im więcej środków na koncie oszczędnościowym, tym niszy limit maksymalnej ilości ulokowanych środków. Zasada ta w zdecydowanie mniejszym stopniu dotyczy lokat.
Rodzaje lokat bankowych
Ażeby wiedzieć, jak obliczyć zysk z lokaty oraz jaką lokatę najlepiej wybrać w danym przypadku, warto poznać ich różne rodzaje. Zasadniczo wyróżnia się lokaty:
- standardowe
- rentierskie
- strukturyzowane
- funduszowe
Standardowe lokaty bankowe
Przeglądając ranking lokat, czy też po prostu oferty banków, najczęściej trafiamy na standardowe lokaty bankowe. Mowa tutaj o opisanych powyżej najbezpieczniejszych formach lokowania pieniędzy. Zasady inwestycji są w tym przypadku bardzo proste, a kwestia tego jak obliczyć oprocentowanie lokaty, mało zagmatwana. Większość naszych wskazówek zawartych w dalszej części tekstu dotyczy produktów tego typu. Niemniej jednak warto mieć świadomość istnienia również innych typów lokat bankowych, choćby po to, aby nie wpaść w pułapkę w postaci nie do końca uczciwych praktyk ze strony banku.
Lokaty rentierskie
Podstawową cechą odróżniającą lokatę rentierską od standardowej jest regularna, zwykle comiesięczna, kapitalizacja odsetek. Przeważnie lokaty takie zawiera się co najmniej na kilka miesięcy. Oferta zawarcia lokaty rentierskiej dotyczy tylko wysokich kwot.
Lokaty strukturyzowane
Niewątpliwie lokaty strukturyzowane to bardziej skomplikowane instrumenty finansowe niż lokaty standardowe czy nawet rentierskie. Nie sposób określić jednoznacznie, jak obliczyć zysk z lokaty tego typu. Co prawda bank określa oprocentowanie lokaty, jednak jest to oprocentowanie maksymalne. Część środków klienta jest bowiem lokowana w bezpieczne instrumenty, tak jak w przypadku lokaty standardowej, jednak pozostałe pieniądze są inwestowane zdecydowanie bardziej agresywnie. Istnieje ryzyko ich utraty, a wtedy oprocentowanie inwestycji spada. Należy jednak podkreślić, że klient deponujący środki na lokacie strukturyzowanej nie ryzykuje swojego depozytu. W najgorszym przypadku nie otrzyma jedynie żadnych odsetek, natomiast potencjalny zysk jest nawet dwukrotnie wyższy niż na lokatach standardowych.
Lokaty funduszowe
Jest to produkt podobny do lokaty strukturyzowanej, jednak bardziej ryzykowny. Lokata funduszowa to swego rodzaju połączenie standardowej lokaty z produktem czysto inwestycyjnym. Środki zdeponowane przez klienta są inwestowane w fundusze inwestycyjne o zróżnicowanym poziomie ryzyka. Potencjalny zysk sięga nawet 7-8 procent, jednak zanotowana może zostać również strata. Ponadto, w przeciwieństwie do lokat strukturyzowanych, w tym przypadku depozyt klienta nie jest chroniony, co oznacza możliwość poniesienia straty.
Podział lokat bankowych ze względu na warunki określone przez bank
Niektóre lokaty bankowe są dostępne absolutnie dla każdego, kto dysponuje określoną kwotą. Jednak na rynku pojawia się coraz więcej ofert skierowanych do konkretnych grup odbiorców. W ten sposób wyróżnia się lokaty:
- tylko dla nowych klientów banku
- tylko dla nowych środków na koncie
- dostępne jedynie w aplikacji bankowej
- urodzinowe
- dostępne w określonym przedziale czasowym
- i wiele innych
Na jak długo zakładać lokaty?
Standardowo lokaty trwają od 3 do 6 miesięcy. Niemniej zdarzają się również oferty dotyczące zamrożenia środków na okres krótszy lub dłuższy od podanego. Dzisiaj coraz częściej banki oferują klientom również lokaty overnight. W tym przypadku środki blokowane są jedynie na noc. Następuje to na koniec każdego dnia, przeważnie automatycznie, bez udziału klienta.
Zastanawiając się, na jak długo powinieneś ulokować pieniądze na lokacie, powinieneś wziąć pod uwagę przede wszystkim 2 kwestie:
- Kiedy mogą Ci być potrzebne dane środki? – Jeżeli nie możesz sobie pozwolić na dłuższe zamrożenie pieniędzy, wybierz krótszą lokatę bankową
- Jaka jest aktualna wysokość stóp procentowych? – Jeżeli od dłuższego czasu stopy procentowe są niskie, prawdopodobnie w niedługim czasie wzrosną. Jest to równoznaczne ze wzrostem oprocentowania na lokatach. W takiej sytuacji lepiej wybrać lokatę bankową na krótszy okres, aby nie przegapić bardziej atrakcyjnej oferty. W przypadku wysokich stóp procentowych wskazane jest działanie przeciwne, a mianowicie wybór lokaty na dłuższy okres.
Jak obliczyć oprocentowanie lokaty?
Ażeby obliczyć oprocentowanie lokaty, musisz poznać znaczenie niektórych terminów oraz nabyć informacje odnośnie szczegółów danej oferty. Najważniejsze kwestie, to:
- oprocentowanie w skali roku
- czas trwania lokaty
- częstotliwość kapitalizacji
- uwzględnienie podatku Belki
- wysokość i rodzaj prowizji
Oprocentowanie lokaty bankowej
Banki w swoich ofertach produktów oszczędnościowych podają proponowane oprocentowanie w skali roku. Tym samym, oprocentowanie lokaty w wysokości 3% oznacza, że po roku oszczędzania uzyskasz odsetki w wysokości 3% ulokowanych środków. Jednak większość lokat zakładana jest na krótszy okres. W takim przypadku zysk będzie odpowiednio mniejszy.
Częstotliwość kapitalizacji
Przeważnie odsetki z lokaty kapitalizowane są na koniec jej trwania. Innymi słowy przez cały czas trwania lokaty oprocentowana jest jedynie wpłacona kwota. Niemniej zdarzają się wyjątki od tej reguły. W przypadku dłuższych lokat kapitalizacja może być miesięczna, tygodniowa czy nawet dzienna, jak np. na lokatach overnight. W takim przypadku odsetki są doliczane do ulokowanej kwoty i one również są oprocentowane.
Podatek Belki i prowizje
Niestety, klient nie otrzymuje całej kwoty zadeklarowanych w ofercie odsetek. Recz w tym, iż odsetki pomniejszane są o tzw. podatek Belki, który wynosi 19%. Bank automatycznie odprowadza te środki bez wymaganej aktywności ze strony klienta. Ponadto, zakładając lokaty trzeba uważać na ukryte prowizje i opłaty. Przykładowo, bank może wymagać, aby przed założeniem lokaty, klient założył również określone konto w banku. Prowadzenie konta może natomiast wiązać się z opłatami, których nie sposób uniknąć.
Jak obliczyć oprocentowanie lokaty – matematyka
Jeśli chcesz się nauczyć, jak obliczyć oprocentowanie lokaty, matematyka wcale nie musi być Twoją najmocniejszą stroną. Wystarczy posłużyć się prostym wzorem, aby poznać wysokość realnego zysku. Pamiętaj jednak, że obliczenia te dotyczą standardowej lokaty z kapitalizacją na koniec okresu trwania lokaty
Jak obliczyć zysk z lokaty – wzór:
kwota ulokowana na lokacie*liczba dni, na którą lokata została założona*oprocentowanie lokaty w skali roku/365 dni
Uzyskany wynik musisz pomniejszyć o podatek Belki w wysokości 19%.
Kalkulator oprocentowania
Nie zawsze obliczenie zysku z lokaty jest tak proste, jak to powyżej przedstawiono. W przypadku bardziej złożonych produktów oszczędnościowych obliczenia są nieco trudniejsze. W takiej sytuacji warto skorzystać z kalkulatora oprocentowania. Korzystając z narzędzia tego typu, wprowadzasz wysokość lokaty, czas jej trwania oraz wszystkie inne określone w ofercie parametry. Otrzymany wynik to realny zysk z lokaty.
Jak znaleźć odpowiednią lokatę bankową?
Oferta banków w zakresie lokat i innych produktów oszczędnościowych jest bardzo bogata. Jak znaleźć coś odpowiedniego dla siebie? Oto nasze wskazówki:
- sprawdź ranking lokat – zestawienie aktualnie najbardziej opłacalnych ofert
- oblicz zysk w kalkulatorze oprocentowania
- skontaktuj się ze swoim bankiem – stali klienci często mogą liczyć na specjalne oferty
Założenie lokaty to dobry pomysł dla każdego, kto dysponuje środkami, których aktualnie nie zamierza wydawać. Co prawda lokata bankowa nie gwarantuje wysokiej stopy zwrotu, jednak zapobiega utracie wartości posiadanych pieniędzy ze względu na rosnącą inflację. Wybierając lokatę, warto dokładnie sprawdzić oferty banków oraz wczytać się w regulamin wybranego produktu.