Eksmisja z lokalu mieszkalnego zawsze poprzedzona powinna być formalnymi nakazami i ponagleniami do dokonania zapłaty przez nierzetelnych lokatorów. Jeśli takie działania nie przynoszą oczekiwanych efektów, właściciel lokalu może wypowiedzieć umowę najmu mieszkania i dążyć do eksmisji lokatorów, którzy przez dłuższy czas nie płacili mu czynszu. W podobny sposób postępują zarządcy kamienic, czy spółdzielnie mieszkaniowe w stosunku do swoich mieszkańców, niewywiązujących się z koniecznych płatności.
Właściciele mieszkań muszą dochodzić swoich praw przed sądem. Nawet jeśli zostanie zarządzona eksmisja ich lokatorów, nie wiadomo, czy dojdzie ona do skutku. Jeśli będzie się ona przedłużała, wówczas mogą oni wystąpić o odszkodowanie za eksmisję do gminy, za brak lokali socjalnych. Eksmisja często nie może być bowiem dokonana z pośredniej winy samej gminy, która po prostu nie ma możliwości zakwaterowania eksmitowanych osób w lokalach socjalnych.
Trybunał Konstytucyjny w ostatnim czasie orzekł, że właściciele mieszkań mają pełne prawo do odszkodowania za eksmisję, która nie została doprowadzona do skutku. Odszkodowanie to powinno zostać wypłacone ze środków własnych gminy.
Ustawa o ochronie praw lokatorów mówi o tym, że osoby zajmujące lokal mieszkalny bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie na rzecz jego właściciela. Jeśli powodem braku opróżnienia lokalu jest to, że gmina nie dostarczyła lokali socjalnych zastępczych, wówczas to od niej właścicielowi mieszkania przysługuje roszczenie odszkodowawcze, w wysokości pełnej poniesionej szkody.
Jako że gmina w swoim podstawowym zakresie zadań posiada zaspakajanie potrzeb mieszkaniowych, to ona musi zapewnić odpowiednią liczbę lokali socjalnych. Dlatego też wypłata odszkodowania dla właścicieli mieszkań zajętych bezprawnie przez eksmitowanych lokatorów spoczywa na jej budżecie i nie jest nowym zadaniem samorządu gminnego. Gmina musi ponieść odpowiedzialność, będącą konsekwencją zaniechania wykonania zadań własnych.
Podsumowując, właściciele lokali mieszkalnych, którzy tracą na tym, że eksmisja niepłacących czynszu lokatorów nie doszła do skutku, mogą wnosić do gminy o odszkodowanie za eksmisję. Jeśli gmina zawczasu przygotowałaby odpowiednie lokale socjalne, eksmitowani lokatorzy mogliby natychmiast opróżnić lokale mieszkalne właściciela danej nieruchomości, a ten mógłby znów wynajmować je innym osobom.