Przy zaciąganiu kredytu hipotecznego kredytobiorca wraz z umową kredytową otrzymuje od banku harmonogram spłaty zobowiązania kredytowego. Na podstawie wysokości kredytu i okresu jego spłaty oraz oprocentowania, bank wylicza ratę kapitałowo-odsetkową na kolejne miesiące spłaty kredytu. Jeśli w toku jego spłaty zmieni się oprocentowanie zobowiązania, harmonogram jest w odpowiedni sposób modyfikowany, na potrzeby klienta.
Kredytobiorcy nie pozostaje nic innego, jak tylko spłacać kredyt systematycznie, nie przekraczając terminów uiszczania kolejnych rat kredytowych. Jeśli jednak w danym okresie spłacania kredytu okaże się, że kredytobiorca ma nagły napływ gotówki, może zwykle zmniejszyć zobowiązanie kredytowe.
Nadpłacanie kredytu nie jest opłacalne w każdej sytuacji. Jeśli na tradycyjnych lokatach terminowych oprocentowanie kapitału jest znacznie wyższe niż oprocentowanie spłacanego kredytu hipotecznego, wówczas kredytobiorcy bardziej będzie się opłacało złożyć nadwyżkę gotówki na lokacie, niż nadpłacić kredyt. W przeciwnym wypadku korzystniejsza będzie pierwsza ze wskazanych opcji.
Dodatkowo, bank może zaoferować inne rozwiązanie. Kredytobiorca wpłacający na swoje konto do obsługi zobowiązania kredytowego wysoką kwotę pieniędzy może zdecydować się na obniżenie raty kredytowej, jaką będzie spłacał do końca okresu kredytowania, albo na skrócenie czasu spłaty zobowiązania kredytowego.
Nie w każdym przypadku można nadpłacić kredyt bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów. O ile nie jest to kredyt konsumencki, bank może naliczyć opłatę przy nadpłacaniu zobowiązania w pierwszym okresie spłaty. Kredyt konsumencki jest zobowiązaniem kredytowym w wysokości do 255 550 zł.
Wcześniejsza spłata całościowa lub całkowita kredytu hipotecznego może pociągać za sobą koszt w postaci pewnego procentu pozostałej do spłaty kwoty zobowiązania. Procent ten może wynosić od 0,5% do nawet 5-6% kwoty kapitału pozostałej do uregulowania. Czasem warto więc w takim przypadku zdeponować posiadaną nadwyżkę finansową na lokacie terminowej lub na wysokooprocentowanym koncie oszczędnościowym, niż spłacać kredyt przed terminem ponosząc tego wysokie koszty. Po upływie okresu, w którym elastyczne spłacanie kredytu hipotecznego pociąga za sobą dodatkowe koszty, można ponownie przeanalizować czy opłaca nam się utrzymać lokatę terminową, czy lepiej będzie spłacić w całości posiadany kredyt hipoteczny.
Korzystniejsze jest zwykle skrócenie okresu spłaty kredytu, niż zmniejszenie miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych, ponieważ w ten sposób kredytobiorca ponosi niższe koszty kredytowe.