Umowa pożyczki może zostać uznana za nieważną lub się przedawnić, a my sami mamy prawo odstąpienia od niej. Co należy wiedzieć o tych mechanizmach prawnych?
Kiedy umowa pożyczki jest nieważna?
Po skierowaniu do sądu, ten może uznać uznać umowę za nieważną. Stanie się tak, jeśli jej zapisy kształtują jego (konsumenta – przyp. red) prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Wśród postanowień, które mogą być podstawą dla podniesienia zarzutu nieważności umowy pożyczki, warto wymienić przede wszystkim:
- lichwiarskie zabezpieczenie: jego wartość powinna być proporcjonalna do wysokości zobowiązania. Jeśli zastawem dla pożyczki opiewającej na kwotę około tysiąca złotych będzie drogie auto, fakt ten może okazać się podstawą dla uznania umowy za nieważną. Dotyczy to przede wszystkim nieruchomości, które według prawa mogą stanowić zabezpieczenie tylko kredytów hipotecznych;
- zbyt wysokie oprocentowanie: według prawa, oprocentowanie w skali roku nie powinno być wyższe niż czterokrotność stopy lombardowej. Wyższa wartość może skutkować uznaniem nieważności umowy. Choć uznane firmy kategorycznie unikają takich praktyk, nadal zdarza się to w przypadku niewielkich graczy;
- brak formy dokumentowej: o ile pożyczki do 500 złotych wymagają tylko umowy ustnej, to sporządzenie formy dokumentowej jest konieczne w przypadku wyższych kwot. Brak dokumentu (nawet elektronicznego) może stać się powodem do uznania takiej umowy za nieważną;
- niemożliwość określenia świadczenia: taki argument sądy podają często w przypadku form finansowania udzielanych w obcej walucie. Ze względu na wahania kursów, a często także brak jednoznacznego określenia zasad rewaloryzacji, takie umowy bywają uznawane w sądzie za nieważne
Odstąpienie od umowy – kiedy jest możliwe?
Poza uznaniem umowy za nieważną, istnieje także możliwość odstąpienia od niej. Według polskiego prawa, klient ma to 14 dni od zawarcia umowy. Chociaż w związku z tym nie ponosimy żadnych dodatkowych opłat, jednak należy pamiętać o tym, że pożyczkodawca ma prawo naliczyć odsetki za każdy dzień dysponowania kwotą. Warunkiem odstąpienia od umowy jest zwrócenie całej udostępnionej nam kwoty.
By to zrobić, musimy złożyć odpowiedni wniosek. Jego wzór znajdziemy na stronie firmy pożyczkowej. Powinien też być dołączony do dokumentów przekazanych nam wraz z umową. Wszystko, co musimy zrobić to jego wypełnienie, podpisanie i przekazanie pożyczkodawcy. Upewnijmy się przy tym, że pismo dotrze do niego w terminie 14 dni od zawarcia umowy. Z tego powodu najlepszym rozwiązaniem okaże się przesłanie go mailem. Szczególną ostrożność zachowajmy zaś wybierając usługi Poczty Polskiej i weźmy pod uwagę ryzyko zastoju.
Kiedy następuje przedawnienie pożyczki?
Pożyczki nie będziemy musieli też spłacić, jeśli ta się przedawni. W myśl obowiązujących przepisów, czas przedawnienia finansowania udzielonego przez firmę pożyczkową wynosi trzy lata od upłynięcia terminu jej spłaty, jeśli natomiast pożyczyliśmy od osoby fizycznej – 10 lat. W przypadku pożyczek ratalnych, okres ten oblicza się osobno dla każdej transzy. Nie zapominajmy też, że skierowanie sprawy przez wierzyciela na drogę sądową przerywa bieg przedawnienia.
Co ważne, przedawnienie pożyczki nie pozostaje bez wpływu na naszą zdolność kredytową. Informację o tym, że nie spłaciliśmy zobowiązania są dostępne dla innych pożyczkodawców w bazie danych BIK-u oraz biur informacji gospodarczej, takich jak InfoMonitor czy Krajowy Rejestr Długów. To okaże się znacznym utrudnieniem w przypadku starań o kolejne pożyczki i, w połączeniu z faktem, że wierzyciele rzadko dopuszczają do przedawnienia, jest na pewno dostateczną motywacją do spłaty zadłużenia.